Aktualności

Honorowi Obywatele Brzeska w filmie o pierwszym transporcie do KL Auschwitz

fot. zdjęcie z planu filmowego – Kazimierz Zając

„Koledzy. Portrety z pamięci” to film będący świadectwem byłych więźniów z pierwszego transportu do KL Auschwitz. Zostali oni deportowani do KL Auschwitz z tarnowskiego więzienia. Obóz przeżyło około 300 z nich. Do dziś żyje kilku. Wśród bohaterów filmu są Honorowi Obywatele Miasta Brzeska, byli więźniowie KL Auschwitz: Kazimierz Zając i Józef Stós.

Półgodzinny dokument, który powstał w ramach programu „Filmoteka Małopolska”, będzie można zobaczyć już w niedzielę, 14 kwietnia o godz. 19.10  na antenie TVP Kraków, natomiast specjalna premiera internetowa w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim planowana jest w rocznicę deportacji pierwszego transportu tj. 14 czerwca br. na stronie internetowej www.pierwsiwauschwitz.pl. Dodatkowe pokazy odbędą się również w szkołach i placówkach kulturalnych.

Bohaterowie filmu byli w 1940 r. młodymi ludźmi – Polakami, którzy za wyjątkową odwagę, heroizm i działalność patriotyczną trafili do więzienie w Tarnowie, a stamtąd zostali skierowani specjalnym pociągiem jadącym przez Kraków do tworzącego się dopiero KL Auschwitz.

Uczestnicy tamtych wydarzeń, 728 polskich więźniów politycznych, stali się pierwszymi ofiarami niemieckiego obozu koncentracyjnego, ale także organizatorami i aktywnymi uczestnikami ruchu oporu w KL Auschwitz.

– Ten film powstał z pasji historycznej. To efekt wieloletnich zainteresowań tematyką obozową – mówi Gabriela Mruszczak, reżyser i autor zdjęć do filmu. – Słowami byłych więźniów opowiadam o przeszłości, ale równocześnie pokazuję teraźniejszość. Konfrontuję relację historyczną ze współczesnym obrazem.

Dokument nie zawiera materiałów archiwalnych, tworzy go zapis wędrówki po trasie, jaką wspólnie przebyli „pierwszotransportowcy” – od więzienia w Tarnowie, miejsca dawnej żydowskiej łaźni, poprzez stacje kolejowe w Tarnowie i Krakowie i wreszcie budynek b. monopolu tytoniowego (obecnie PWSZ w Oświęcimiu) po etap końcowy – miejsce pamięci, były obóz KL Auschwitz.

W filmie wykorzystano także elementy animacji. Ich autorką jest Paulina Sobczak, absolwentka krakowskiej ASP. – Czarno-biała konwencja wydała mi się najbardziej odpowiednią dla tematu – podkreśla. Wszystkie rysunki wykonano techniką węglową.

– Potrzeba upamiętnienia byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych z jednej strony stanowić ma swego zadośćuczynienie ich wieloletnim staraniom o to, by pamięć o Auschwitz się nie zatarła, a drugiej strony stanowić ma świadectwo bohaterstwa, patriotyzmu i lekcję historii dla młodego pokolenia – zaznacza Bogusław Sobczak, producent filmu.

Dzień 14 czerwca – rocznica deportacji I Transportu polskich więźniów politycznych do KL Auschwitz został ustanowiony przez Sejm RP Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych.

BOHATEROWIE FILMU:

JERZY BOGUSZ – urodził się w 1921 roku w Nowym Sączu. W czasie wojny włączył się w działalność konspiracyjną przy przerzucie ochotników do formującej się we Francji armii polskiej. W KL Auschwitz oznaczony numerem 61. Po zwolnieniu z obozu wstąpił do oddziału partyzanckiego AK. Po wojnie studiował na Politechnice Krakowskiej, a następnie całą karierę zawodową związał z tą uczelnią jako pracownik naukowy.

JÓZEF PACZYŃSKI – urodził się w 1920 roku w Łękawicy k. Wadowic. Uczestnik kampanii wrześniowej. W KL Auschwitz oznaczony numerem 121. Był fryzjerem komendanta Hoessa. W 1945 r. wywieziony do KL Mauthausen. Po wojnie studiował na Politechnice Krakowskiej, pracował w krakowskich Zakładach Tytoniowych. Był wieloletnim dyrektorem Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych w Brzesku.

JÓZEF STÓS – urodził się w 1921 roku w Okocimiu k. Brzeska. W 1939 roku zgłosił się jako ochotnik do Służby Wojskowej Pomocniczej. Został aresztowany jako zakładnik. W KL Auschwitz oznaczony numerem 752. W 1944 r. wywieziony do obozu w Oranienburgu, a stamtąd do KL Buchenwald. Po wojnie studiował architekturę. Kierował budowami kościołów w Złotej i Kątach Iwkowskich. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Brzeska.

STANISŁAW SZPUNAR – urodził się w 1923 roku w Rzeszowie. W KL Auschwitz oznaczony numerem 133. Był świadkiem ostatnich dni ojca Maksymiliana Kolbego. Po wojnie studiował na Akademii Handlowej. Później został informatykiem. Pracował przy pierwszych polskich komputerach.

KAZIMIERZ ZAJĄC – urodził się w 1923 roku w Jasieniu k. Brzeska. W KL Auschwitz oznaczony numerem 261. Po wojnie studiował na Akademii Handlowej w Krakowie. Po ukończeniu studiów pracował w okocimskim browarze. Założyciel i wieloletni prezes brzeskiego koła PZW. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Brzeska.

fot. zdjęcie z planu filmowego – Józef Stós

Powiązane artykuły

Zobacz także
Close
Back to top button